Dünya genelinde dikkat çeken maymun çiçeği (mpox) salgını, COVID-19 gibi bir pandemi haline gelebilir mi? Uzmanlar, bu soruya yanıt ararken, iki virüs arasındaki farklara ve mevcut risklere dikkat çekiyorlar.
Maymun Çiçeği Nedir ve COVID-19’dan Nasıl Farklıdır?
Maymun çiçeği, “Orthopoxvirus” adlı bir virüsün neden olduğu bulaşıcı bir hastalıktır. Ateş, kas ağrıları, ciltte döküntü ve lezyonlar gibi semptomlarla kendini gösterir. 2022 yılında Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ), maymun çiçeğini küresel acil durum ilan etmişti. Ancak uzmanlar, bu durumun COVID-19 ile aynı olmadığına dikkat çekiyor.
DSÖ Avrupa’nın yüksek tehdit oluşturan patojenlerden sorumlu yöneticisi Dr. Marc-Alain Widdowson, Euronews Health’e yaptığı açıklamada, “COVID-19 solunum yoluyla bulaşan bir virüsken, maymun çiçeğine yakalanmak epey zor,” dedi. Maymun çiçeği virüsünün bulaşması, genellikle uzun süreli yakın temas veya cinsel ilişki gibi yoğun temas gerektiriyor. Bu nedenle, COVID-19 gibi hızlı ve geniş çapta yayılma potansiyeli daha düşük.
Ancak, bu durum kayıtsız kalınabileceği anlamına gelmiyor. Maymun çiçeği, özellikle Demokratik Kongo Cumhuriyeti (DRC) gibi ülkelerde ciddi bir tehdit oluşturmaya devam ediyor. Daha bulaşıcı olduğu düşünülen “Klad 1b” olarak adlandırılan yeni bir tür, Avrupa da dahil olmak üzere diğer bölgelere yayılma riski taşıyor. Bu türün ilk kez İsveç’te ve ardından Tayland’da tespit edilmesi, virüsün Afrika dışına çıkma potansiyelini gösteriyor.
Maymun Çiçeği ve Küresel Acil Durum İlanı
DSÖ, maymun çiçeği salgınının yayılmasını önlemek için küresel acil durum ilan etmiş olsa da, Avrupa’da maymun çiçeğinin yayılmasının kontrol altına alınmasında fırsatlar kaçırılmış olabilir. 2022’deki acil durum ilanı sırasında, virüsün Avrupa’da tamamen ortadan kaldırılabileceği öngörülüyordu, ancak bu hedefe ulaşmak mümkün olmadı. Dr. Shema Tariq, “Şimdi müdahalemizi gözden geçirme, Klad 2’ye yakalanma riski en yüksek kişileri aşılamayı düşünme ve vakaları izleme fırsatımız var,” dedi.
Aşı ve Tedavi Stratejileri
Avrupa Komisyonu, ilaç şirketi Bavarian Nordic ile birlikte Afrika Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezlerine 215.000 dozdan fazla MVA-BN aşısı tedarik etmeyi planlıyor. Bu tür işbirlikleri, maymun çiçeği salgınını kontrol altına almak için kritik öneme sahip. Ancak, Dr. Widdowson’a göre, bu tür aşı sağlama çabalarının daha otomatik hale getirilmesi gerekiyor. “Eğer Demokratik Kongo Cumhuriyeti’nde salgınlar ve yüksek vaka sayıları devam ederse, Avrupa’daki tehditten kurtulmayı umamayız,” ifadelerini kullandı.
Enfeksiyonların Sınır Tanımaması
Maymun çiçeği salgını, küresel sağlık güvenliği açısından da önemli dersler sunuyor. Dr. Tariq, “Enfeksiyonların sınırları yoktur,” diyerek, bu tür salgınların sadece başladıkları bölgelerde değil, küresel ölçekte kontrol altına alınması gerektiğini vurguladı. Avrupa ve diğer gelişmiş ülkeler, özellikle COVID-19 salgını sırasında aşıların adil paylaşımı konusunda eleştirildi. Bu nedenle, maymun çiçeği gibi yeni salgınlarla mücadelede küresel işbirliği ve adil kaynak dağılımı hayati öneme sahip.
DSÖ ve diğer sağlık yetkilileri, maymun çiçeği salgınına karşı küresel bir mücadele çağrısında bulunuyor. Dr. Tariq, “Salgından en çok etkilenen bölgelerdeki meslektaşlarımızı, sadece kendi nüfusları için değil, aynı zamanda bizim nüfusumuz için de bu salgını yönetebilmeleri amacıyla desteklemeliyiz,” diyerek küresel işbirliğinin önemini bir kez daha vurguladı.
Maymun Çiçeği Salgınıyla Mücadelede Küresel İşbirliğinin Önemi
Maymun çiçeği, COVID-19 gibi bir pandemi potansiyeline sahip olmasa da, küresel sağlık için ciddi bir tehdit oluşturmaya devam ediyor. Uzmanlar, bu virüsle mücadelede hızlı ve etkili müdahalelerin yanı sıra, küresel işbirliğinin önemini vurguluyor. Avrupa’da ve diğer bölgelerde alınacak önlemler, bu tür salgınların kontrol altına alınmasında belirleyici olacak.
