Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ), küresel sağlık krizine yol açabilecek yeni bir pandeminin kapıda olabileceği konusunda uyarıyor. Örgüt, dünya genelinde büyük salgınlara neden olabilecek, ciddi hastalıklara yol açabilecek ve sınırlı tıbbi müdahaleyle kontrol altına alınması zor olan “öncelikli patojenleri” takip ediyor. İşte 2024 yılı itibarıyla DSÖ tarafından potansiyel pandemi riski taşıdığı belirtilen yedi patojen.
İnfluenza A Virüsleri
İnfluenza A virüsleri, grip virüsleri ailesine aittir ve geçmişte büyük salgınlara neden olmuştur. 2009 yılında domuz gribi pandemisine yol açan H1N1 ve bu yıl ABD’de görülen kuş gribi H5, bu grup içinde yer alır. Uzmanlar, gelecekteki bir pandeminin, bu virüslerden biriyle ilişkili olabileceği konusunda uyarıyorlar. “Hastalık X” adı verilen ve henüz ortaya çıkmamış bir pandemi senaryosu, bu tür bir grip virüsü kaynaklı olabilir.
Sarbecovirüsler (SARS ile İlişkili Koronavirüsler)
Sarbecovirüsler, SARS, MERS ve COVID-19 salgınlarına neden olan koronavirüslerdir. Bu virüsler, hayvanlardan insanlara geçiş yaparak büyük salgınlara yol açmıştır. DSÖ, gelecekteki salgınların önlenmesi için bu virüslerin potansiyel hayvan konakçılarını ve yayılma yollarını yakından izlemeye devam edilmesi gerektiğini vurguluyor.
Maymun Çiçeği Virüsü (Mpox)
Maymun çiçeği virüsü, 2022’de küresel bir sağlık acil durumuna yol açtı. Özellikle Orta Afrika’da yıllardır endemik olan bu virüs, son dönemde daha bulaşıcı ve tehlikeli türleriyle dikkat çekiyor. Demokratik Kongo Cumhuriyeti’nde yayılan bu yeni tür, DSÖ’nün uluslararası halk sağlığı acil durumu (PHEIC) ilan etme ihtimalini değerlendiriyor.
Dang Virüsleri
Dang humması, sivrisinekler aracılığıyla yayılan bir virüstür ve tropikal bölgelerde yaygındır. Güneydoğu Asya ve Batı Pasifik, bu virüsün en yaygın olduğu bölgelerdir. Dang humması, semptomsuz seyredebileceği gibi ciddi hastalıklara da yol açabilir ve hastaneye yatışı gerektirebilir.
Klebsiella Pneumoniae
Klebsiella pneumoniae, genellikle bağırsaklarda bulunan bir bakteri türüdür ancak enfekte olduğu takdirde zatürre, menenjit ve kan dolaşımı enfeksiyonlarına neden olabilir. Bu bakteri, hastane ortamlarında yayılma eğilimindedir ve bazı türleri antibiyotiklere karşı dirençlidir, bu da tedavisini zorlaştırır.
Tifoidal Olmayan Salmonella Enterica Serovarları
Salmonella enterica, genellikle gıda yoluyla bulaşan bir bakteridir ve bazı türleri invazif, yaşamı tehdit eden hastalıklara yol açabilir. Çocuklar arasında ciddi hastalıklara neden olabilecek bu bakteriye karşı aşı geliştirme çalışmaları devam ediyor.
Lentivirüs Humimdef1
Lentivirüs humimdef1, türler arasında atlayabilen ve gecikmiş ancak yıkıcı semptomlara neden olabilen bir virüstür. Bu virüse karşı henüz bir aşı bulunmamaktadır ancak antiviral tedaviler mevcuttur. Virüs, özellikle Afrika bölgesinde yaygındır ve DSÖ tarafından orta düzeyde pandemi riski taşıyan bir patojen olarak sınıflandırılmaktadır.
Küresel Sağlık Tehdidi ve Gelecekteki Riskler
DSÖ, bir sonraki pandeminin önlenebilmesi için bu öncelikli patojenlere karşı daha fazla araştırma ve hazırlık yapılması gerektiğini belirtiyor. Dünyanın dört bir yanından bilim insanları ve sağlık yetkilileri, bu potansiyel tehditlere karşı aşı ve tedavi geliştirme çalışmalarını hızlandırma ihtiyacını vurguluyor.
