İsviçreli araştırmacılar, yaygın bir antidepresan ilacın, agresif beyin tümörü olan glioblastoma tedavisinde etkili olabileceğini keşfetti. Bu umut verici bulgu, tedaviye dirençli olan bu ölümcül kanser türü için yeni bir yol açabilir.
Glioblastoma ve Tedavi Zorlukları
Glioblastoma, genellikle hastaları 12 ila 18 ay içinde ölüme götüren hızlı büyüyen bir beyin tümörü türüdür. Tedavisi oldukça sınırlıdır çünkü kan-beyin bariyeri, çoğu ilacın tümöre ulaşmasını engelleyen doğal bir bariyer oluşturur. Bu engeli aşmak, beyin kanseri tedavisinin önündeki en büyük zorluklardan biridir.
Antidepresan Vortioksetin’in Etkisi
Zürih Üniversite Hastanesi’nden (USZ) araştırmacılar, glioblastoma tedavisinde kullanılabilecek ilaçları belirlemek için 132 farklı ilacı test etti. Bu ilaçlar arasında antidepresanlar, Parkinson ilaçları ve antipsikotikler bulunuyordu. Nature Medicine dergisinde yayımlanan çalışmaya göre, en dikkat çekici sonuçlar vortioksetin adlı antidepresan ilaçtan elde edildi.
Vortioksetin, glioblastoma hücrelerine karşı yapılan laboratuvar testlerinde hastaların %66,7’sinde tümörle mücadelede etkili oldu. Araştırmanın başyazarı Dr. Michael Weller, vortioksetinin güvenli, uygun maliyetli ve halihazırda Avrupa Birliği’nde (AB) Brintellix adı altında majör depresyon tedavisi için onaylı olduğunu vurguladı.
Klinik Denemelere Hazırlık
Araştırmacılar, şimdi bu bulguları klinik denemelerde test etmeye hazırlanıyor. Denemelerde, glioblastoma hastalarına standart tedavilerin yanı sıra vortioksetin verilecek veya daha kişiselleştirilmiş tedavi yöntemleri uygulanacak. Eğer klinik denemeler başarılı olursa, vortioksetin hızla glioblastoma tedavisinde standart bir seçenek haline gelebilir.
Önceki Araştırmalar ve Belirsizlikler
ABD’de daha önce yapılan araştırmalar, Prozac (fluoksetin) gibi antidepresanların da glioblastoma ile mücadelede potansiyel etkili olduğunu göstermişti. Ancak bu İsviçre araştırmasında fluoksetin, paroksetin ve brekspiprazol de incelenmesine rağmen en olumlu sonuçları vortioksetin verdi.
Yine de, antidepresanların beyin kanseri tedavisindeki uzun vadeli etkileri halen net değil. Örneğin, 2024’ün başında yayımlanan bir İsveç çalışması, fluoksetin ve vortioksetin kullanan glioblastoma hastalarının sağkalım oranlarının daha düşük olduğunu gösterdi. Bu da antidepresanların beyin kanseri tedavisindeki etkinliği konusunda daha fazla araştırmaya ihtiyaç duyulduğunu ortaya koyuyor.
