Kolon polipleri, kolon kanserine dönüşme riski taşıyan ve genellikle belirti vermeyen tehlikeli yapılar olarak kabul ediliyor. Kolonoskopi ile erken teşhis ve müdahale sayesinde bu riskler ortadan kaldırılabiliyor.
Kolon Kanseri ve Polipler: Gizli Tehlike
Kolon kanseri, günümüzde en sık rastlanan kanser türlerinden biri olarak öne çıkıyor ve tüm kanserler arasında üçüncü sırada yer alıyor. Araştırmalara göre kolon kanserlerinin %90-95’inin sorumlusu, yaşla birlikte artan kolon polipleri. Poliplerin %10-20’si, ortalama 8-10 yıl içerisinde kansere dönüşme potansiyeline sahip. Ancak bu süreç, genellikle belirti vermediği için “gizli tehlike” olarak tanımlanıyor. Gastroenteroloji uzmanı Prof. Dr. Oya Yönal, düzenli kolonoskopi ile poliplerin tespit edilip çıkarılmasının, kolon kanserini önlemede hayati öneme sahip olduğunu vurguluyor.
Kolon Polipleri Sinsice Kansere Dönüşebilir
Polipler, kalın bağırsağın içini örten tabakanın anormal şekilde büyümesi sonucu ortaya çıkan, bağırsak kanalına doğru uzanan kitlelerdir. Erişkinlerin yaklaşık %6’sında görülen bu polipler, 50 yaş civarında %20-25 oranına ulaşırken, 70 yaş sonrası bu oran %40’a kadar yükselir. Genellikle belirti vermeyen bu yapılar, çoğunlukla kolonoskopi taramaları sırasında tespit edilir. Prof. Dr. Yönal, poliplerin gizli tehlike olarak görülmesinin nedenini, kansere dönüşmeden genellikle belirti vermemelerine bağlamaktadır. Nadiren kansızlık, bağırsak tıkanması veya dışkılama alışkanlıklarında değişiklik gibi belirtilerle kendini gösterebilirler.
Kimler Risk Altında?
Poliplerin gelişiminde, liften fakir beslenme, hareketsizlik, obezite, sigara kullanımı, tip 2 diyabet gibi faktörler etkili olabiliyor. Ailede polip veya kolon kanseri öyküsü de riski artıran en önemli faktörlerden biri. Birinci derece akrabalarında polip olan kişilerin bu risk grubuna girdiğini belirten Prof. Dr. Yönal, bu kişilerin kolon kanserine yakalanma riskinin 2-3 kat arttığını belirtiyor.
Kolonoskopi ile Erken Teşhis Hayat Kurtarıyor
Kolonoskopi, kalın bağırsağın kamerayla incelendiği ve poliplerin tespit edilip çıkarıldığı bir yöntemdir. Bu işlem sırasında polipler, forseps veya tel döngü yardımıyla çıkarılır. Prof. Dr. Oya Yönal, poliplerin kansere dönüşmeden çıkarılmasının hayat kurtarıcı olduğunu ve işlem sonrasında düzenli kolonoskopi taramaları ile takip edilmesi gerektiğini vurguluyor. Polipler çıkarıldıktan sonra hastanın durumu, poliplerin çapı ve patoloji sonuçlarına göre belirli aralıklarla tarama kolonoskopisi yapılması önerilmektedir.
50 Yaş Üstü İçin Tarama Zorunlu!
Kolorektal kanser risk faktörü bulunmayan kişilerde, kolonoskopi taramasına 50 yaşında başlanması gerektiğini belirten Prof. Dr. Yönal, ilk sonuçlar normal olduğunda 10 yılda bir taramaya devam edilmesini öneriyor. Ailede kanser öyküsü bulunan kişilerin ise taramaya daha erken yaşta, yani 40 yaşında başlaması veya en genç akrabanın kanser teşhisi aldığı yaşın 10 yıl öncesinden itibaren yapılması gerektiği belirtiliyor.
Polip Oluşumunu Önlemenin 6 Yolu
- Lifli sebze ve meyve ağırlıklı beslenin
- Kırmızı et ve yağlı yiyecekleri azaltın
- Düzenli fiziksel aktivite yapın
- Sigara ve alkol tüketiminden kaçının
- İdeal kilonuzu koruyun
- D vitamini düzeyinizi kontrol altında tutun
Kolon kanseri taramaları, basit bir kolonoskopi ile önlenebilen ancak geç kalındığında ölümcül olabilen poliplerin tespitinde büyük öneme sahiptir. Özellikle risk faktörlerine sahip bireylerin erken yaşta tarama yaptırmaları, bu tehlikeden korunmalarını sağlayacaktır.
