Yeni bir araştırmaya göre, hafta içi yeterince uyuyamayanlar, hafta sonları uyuyarak kalp hastalığı riskini azaltabilirler.
Uyku sağlığın temel bir unsuru olarak kabul ediliyor ve yeterince kaliteli uyku alamamak ya da gecelik önerilen yedi ila dokuz saatten az uyumak, beyin ve vücut üzerinde ciddi olumsuz etkiler yaratabiliyor. Örneğin, kronik uyku yoksunluğu, yüksek tansiyon, diyabet ve kardiyovasküler hastalık gibi çeşitli sağlık sorunlarıyla ilişkilendiriliyor. Amerikan Kalp Derneği, 2022 yılında uyku düzenini kalp sağlığı için olmazsa olmazlar arasında saydı.
Birçok kişi, hafta içi iş stresi ve talepleri nedeniyle uykusuzluk yaşarken, hafta sonları bu “uyku borcunu” kapatmaya çalışıyor. Ancak bu stratejinin, kronik uyku yoksunluğunun neden olduğu kalp hastalığı risklerini azaltıp azaltmadığına dair kesin bir kanıt yoktu.
Kalp Sağlığına Fayda Sağlayan Ekstra Uyku
Çinli araştırmacılar, hafta sonları daha fazla uyumanın kalp sağlığı üzerindeki etkilerini yakından incelediler ve bu yöntemin aslında faydalı olabileceğini keşfettiler. 1 Eylül’de Londra’da düzenlenecek olan Avrupa Kardiyoloji Derneği Kongresi’nde sunulacak olan çalışma, UK Biobank çalışmasına katılan 90.903 kişinin verilerini kullandı.
Araştırmacılar, hangi katılımcıların gece yedi saatten az uyuyarak uyku yoksunluğu yaşadığını ve hafta sonları veya izin günlerinde ne kadar “telafi uykusu” aldıklarını belirledi. 14 yıllık bir takip sürecinin ardından, en fazla telafi uykusu alan uyku yoksunu katılımcıların, en az telafi uykusu alanlara göre %20 oranında daha az kalp hastalığı geliştirme riskine sahip olduğu ortaya çıktı.
Ayrıca, iş haftasındaki uyku borcunu telafi etmenin kalp sağlığı üzerindeki faydalarının hem erkekler hem de kadınlar için benzer olduğu görüldü.
Aşırı Uyuma Sağlık Sorunlarına Yol Açabilir mi?
Çalışmanın cesaret verici sonuçlarına rağmen, dokuz saatten fazla uyuma ve uyku programındaki değişiklikler de bazı sorunlara yol açabilir. Örneğin, aşırı uyuma depresyonla ilişkilendirilmekte olup obezite, kardiyovasküler hastalıklar ve diyabet riskini artırabilir. Ayrıca, aşırı uyuma sersemliğe ve bilişsel işlev bozukluklarına neden olabilir.
Bu nedenle, uyku borcunu kapatmanın kalp sağlığı için faydalı olabileceği unutulmamalıdır, ancak aşırı uyumanın da sağlık ve genel iyilik hali üzerinde olumsuz etkileri olabilir. Hafta sonları uyumak yerine, iş haftası boyunca uyku kalitesini artırmak için alkol veya kafeinden kaçınmak, düzenli bir uyku programı oluşturmak ya da elektronik cihazları uyku alanından uzak tutmak gibi stratejiler benimsenebilir.
Ayrıca, uyku sorunları obstrüktif uyku apnesi gibi belirli sağlık durumlarının belirtisi olabilir ve menopoz gibi doğal yaşam geçişleri sırasında ortaya çıkabilir. Bu nedenle, ciddi uyku sorunları yaşayan kişilerin bir sağlık uzmanıyla görüşmeleri önerilir. Doktorlar ve uyku uzmanları, uyku kalitesini etkileyen altta yatan sorunları teşhis edip tedavi edebilir ve uykusuzluk ve diğer uyku ile ilgili rahatsızlıklar için etkili çözümler sunabilirler.
